Kính hiển vi là thiết bị quan sát quan trọng, giúp phóng đại hình ảnh mẫu vật để quan sát chi tiết. Vậy cấu tạo bộ phận kính hiển vi như thế nào? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các bộ phận chính của kính hiển vi quang học, nguyên lý hoạt động và giới thiệu một số mẫu kính hiển vi phổ biến trên thị trường.
Bộ Phận Kính Hiển Vi Quang Học
Kính hiển vi quang học gồm 4 bộ phận chính: hệ thống giá đỡ, hệ thống phóng đại, hệ thống chiếu sáng và hệ thống điều chỉnh. Mỗi bộ phận đều đóng vai trò quan trọng trong việc vận hành và cho ra kết quả quan sát chính xác.
Hệ Thống Giá Đỡ
Hệ thống giá đỡ tạo nên sự ổn định và chắc chắn cho kính hiển vi, giúp người dùng dễ dàng thao tác và quan sát mẫu vật. Hệ thống này bao gồm: bệ đỡ, thân kính, mâm gắn vật kính, bàn đặt tiêu bản (bàn sa trượt, bàn để mẫu) và kẹp tiêu bản.
- Bệ đỡ: Đế vững chắc, giúp cố định toàn bộ hệ thống, đảm bảo kính không bị xê dịch trong quá trình sử dụng.
- Thân kính: Kết nối các bộ phận của kính hiển vi. Thân kính có thể thiết kế dạng cong đối với kính hiển vi sinh học, dạng thẳng đứng đối với kính soi nổi.
- Bàn tiêu bản: Nơi đặt mẫu vật để quan sát. Với kính hiển vi soi nổi, bàn đặt mẫu vật cố định, người dùng điều chỉnh bộ phận phóng đại đến gần mẫu vật. Kính sinh học thì ngược lại, người dùng điều chỉnh bàn đặt mẫu vật lại gần thấu kính.
- Kẹp tiêu bản: Giữ cố định tiêu bản trên bàn tiêu bản, hỗ trợ thao tác quan sát được chủ động và chính xác.
Hệ Thống Phóng Đại
Hệ thống phóng đại là bộ phận cốt lõi của kính hiển vi, bao gồm thị kính và vật kính. Người dùng có thể điều chỉnh hệ thống này để đạt được độ phóng đại mong muốn, quan sát mẫu vật rõ ràng nhất.
- Thị kính: Có hai loại ống đôi và ống đơn (thấu kính hội tụ có tiêu cự rất ngắn, dùng để tạo ra ảnh thật của vật cần quan sát).
- Vật kính: Quay về phía mẫu vật, thường có 3 độ phóng đại chính: x10, x40, x100 (thấu kính hội tụ có tiêu cự ngắn để quan sát ảnh thật).
Hệ Thống Chiếu Sáng
Hệ thống chiếu sáng bao gồm: nguồn sáng, màn chắn, tụ quang. Hệ thống này đảm bảo mẫu vật được chiếu sáng đầy đủ, giúp quan sát dễ dàng và rõ nét.
- Nguồn sáng: Có thể là gương hoặc đèn. Gương phản chiếu ánh sáng hỗ trợ quan sát, nhưng nguồn sáng tương đối yếu. Đèn LED hoặc Halogen cung cấp nguồn sáng trực tiếp, chủ động và mạnh mẽ hơn.
- Màn chắn: Đặt trong tụ quang, điều chỉnh lượng ánh sáng đi qua.
- Tụ quang: Tập trung tia sáng và hướng luồng sáng vào tiêu bản cần quan sát. Vị trí của tụ quang nằm giữa gương và bàn để tiêu bản. Di chuyển lên xuống để điều chỉnh độ chiếu sáng.
Hệ Thống Điều Chỉnh
Hệ thống điều chỉnh bao gồm các núm điều chỉnh linh hoạt, giúp quá trình quan sát diễn ra thuận tiện. Đối với kính hiển vi cầm tay, các núm vi chỉnh được tối giản, thay vào đó là các tính năng tự động.
- Núm chỉnh tinh (ốc vi cấp) và núm chỉnh thô (ốc vĩ cấp): Điều chỉnh tiêu cự để lấy nét hình ảnh.
- Núm điều chỉnh tụ quang lên xuống: Điều chỉnh độ tập trung ánh sáng.
- Núm điều chỉnh màn chắn sáng: Tăng giảm độ sáng.
- Núm di chuyển bàn sa trượt (trước, sau, trái, phải): Di chuyển tiêu bản để quan sát toàn bộ mẫu vật.
Nguyên Lý Hoạt Động Của Kính Hiển Vi
Kính hiển vi quang học hoạt động dựa trên sự tập trung ánh sáng để tạo ra hình ảnh phóng đại của mẫu. Ánh sáng từ nguồn sáng được tập trung vào mẫu bằng vật kính và được phản xạ hoặc phân tán bởi mẫu. Ánh sáng này được thu thập và tập trung lại vào thị kính để tạo thành hình ảnh phóng đại. Độ phóng đại của kính được xác định bởi tỷ lệ giữa kích thước ảnh của mẫu và kích thước thực tế của mẫu.
Kết Luận
Bộ phận kính hiển vi được thiết kế phối hợp nhịp nhàng, đảm bảo quá trình quan sát diễn ra hiệu quả. Việc hiểu rõ cấu tạo và chức năng của từng bộ phận sẽ giúp người dùng vận hành kính hiển vi chính xác và đạt được kết quả quan sát tốt nhất. Để lựa chọn được sản phẩm chất lượng, bạn cần tìm hiểu kỹ về sản phẩm và địa chỉ bán hàng uy tín.